Alkohol jest używką, która bardzo mocno została osadzona zarówno w naszych realiach społecznych, jak i innych kręgach kulturowych na całym świecie. Obecny jest on w wielu sytuacjach społecznych, niezależnie od charakteru wydarzenia i jego pozytywnego czy negatywnego charakteru. Bardzo często można również usłyszeć, że pewne rodzaje alkoholu szkodzą ludziom bardziej, a inne nawet wpływają dobrze na nasze zdrowie. W poniższym artykule postanowiliśmy więc odpowiedzieć na nurtujące pytania o prozdrowotne korzyści płynące z picia alkoholu oraz jego negatywne skutki dla zdrowia.
Jak alkohol wpływa na ludzki organizm?
Przede wszystkim warto uświadomić sobie jak bardzo alkohol jest szkodliwy dla naszego zdrowia. Oddziałuje on w złożony sposób na człowieka i jego wpływ uzależniony jest przede wszystkim od spożywanej dawki, częstotliwości konsumpcji oraz predyspozycji i możliwości zdrowotnych każdego indywidualnie.
Najogólniej mówiąc, alkohol oddziałuje na układy: nerwowy, pokarmowy, sercowo-naczyniowy, hormonalny, odpornościowy oraz moczowy – atakuje więc cały organizm. Ponadto, wpływa on negatywnie na psychikę człowieka (powoduje wahania nastrojów, agresję lub niekontrolowaną euforię) oraz wygląd zewnętrzny (puste kalorie powodują przyrost masy ciała, pogorszenie stanu skóry w wyniku na przykład odwodnienia).
Polacy od wybuchu pandemii koronawirusa najczęściej sięgają po wino, ale wysoka sprzedaż piw, wódek oraz innych rodzajów trunków nie spada z listy. Alkohole te są szczególnie szkodliwe dla ludzkiej wątroby i często spożywane mogą prowadzić do wywołania marskości tego narządu. Już w czasach starożytnych zdawano sobie sprawę z zaskakująco dużego powiązania złego stanu wątroby ze spożywaniem procentów. Wtedy to łączono alkohol z istniejącą żółtaczką, wodobrzuszem lub krwawieniem z przewodu pokarmowego.
Co ciekawe, wciąż w społeczeństwie funkcjonuje błędne przekonanie, że dla kobiet w ciąży niewielkie ilości czerwonego wina są korzystne i wpływają prozdrowotnie na jej stan. Oczywiście, rozwiewamy wszelkie wątpliwości w tym temacie. Każda ilość alkoholu, nawet najmniejsza, wpływa negatywnie na kobietę w ciąży i niekorzystnie oddziałuje na rozwijający się płód w jej organizmie. Kobiety będące w ciąży, jak i te dopiero starające się o dziecko, powinny więc unikać alkoholu w każdej postaci.
Jaki alkohol jest najgorszy dla wątroby?
Narząd ten odpowiada za metabolizm spożytego alkoholu i usunięcie go w ten sposób poza organizm człowieka. Jest to jednak proces, podczas którego powstaje wiele szkodliwych substancji, oddziałujących negatywnie na komórki wątrobowe. Może dojść do stanu zapalnego i osłabienia mechanizmów obronnych organizmu.
Wątroba odpowiedzialna jest za wytwarzanie elementów krzepnięcia krwi, produkuje białka krwi i enzymy oraz modyfikuje węglowodany, magazynuje substancje odżywcze i neutralizuje działanie tych toksycznych. Istnieje bardzo silne powiązanie między alkoholem a zwłóknieniem i marskością wątroby, która to jest już nieuleczalna chorobą i może prowadzić do śmierci człowieka.
Nie istnieje więc jeden konkretny rodzaj alkoholu, który oddziaływałby najgorzej na wątrobę. Każdy z osobna i wszystkie razem stanowią zagrożenie dla zdrowia i normalnego funkcjonowania tego narządu. Tak naprawdę w przypadku wątroby, istotniejszym czynnikiem jest częstotliwość zażywania tej substancji niż jej rodzaj lub siła.
Ponadto, wszelkiego rodzaju likiery, smakowe wódki czy nalewki są również przykładem produktów o dużej zawartości cukru w swoim składzie, co sprawia, że są bardzo kalorycznym rozwiązaniem. Taki rodzaj napojów alkoholowych zwiększa także ryzyko wystąpienia kaca. Człowiek ma kłopoty z szybkim trawieniem takich produktów i spaleniem wszystkich kalorii przyswojonych za ich pośrednictwem. Wpływają one na zwiększenie rytmu serca i podnoszą poziom ciśnienia krwi.
W przypadku cięższych alkoholi, takich jak whisky, bourbon, koniak czy śliwowica – są one wysokoprocentowe (ponad 40% czystego alkoholu w składzie), co sprawia, że z łatwością można przekroczyć rekomendowaną ilość spożycia. Tak mocne alkohole poważnie zakłócają gospodarkę układu nerwowego i krwionośnego oraz wpływają szkodliwie na wątrobę.
W takim razie, czy jesteśmy w stanie stwierdzić, jaki alkohol jest najzdrowszy?
Jak ustaliliśmy w poprzednim akapicie, nie istnieje jeden rodzaj alkoholu, który wpływałby najgorzej na funkcjonowanie i pracę wątroby. Tak samo w przypadku pytania odwróconego, nie ma typu alkoholu, który okazałby się najzdrowszy dla organizmu człowieka. Prawda jest taka, że żaden alkohol nie wykazuje działań prozdrowotnych i nie można mówić w przypadku tej używki o jakimkolwiek pozytywnym wpływie na zdrowie. Oczywiście okazjonalne picie nie wyrządzi w organizmie tak wielkich szkód jak regularne, nawet niewielkie ilości, przyjmowane w małych odstępach czasu. Alkohol stanowi jednak jedną z najbardziej rozpowszechnionych używek, na którą kulturowo wciąż jest duże przyzwolenie.
Mówi się często, że istnieją jednak rodzaje alkoholu z właściwościami prozdrowotnymi, więc czy whisky jest zdrowe?
Bardzo często whisky wspominane jest jako rodzaj alkoholu wpływający pozytywnie na organizm i samopoczucie człowieka. Badania wykazały, że w niewielkich ilościach, trunek ten może przejawiać pewne korzyści. Przede wszystkim bogaty jest w przeciwutleniacze (takie jak kwas elanowy), które neutralizując wolne rodniki, zmniejszają stres oksydacyjny. Sugeruje się również, że w małych ilościach whisky może przyczynić się do poprawy pracy serca, wpływając pozytywnie na cholesterol i redukując ryzyko wystąpienia zakrzepów. Takie korzyści zauważalne są jedynie przy bardzo małych i rzadkich okazjach spożycia tego alkoholu. Nie są jednak na tyle spektakularne, żeby zrekompensować szkodliwy wpływ tej substancji na ludzki organizm.
Podsumowanie: czy istnieje najlepszy i najgorszy alkohol?
Każdy rodzaj alkoholu, spożywany w dużych ilościach, ma szkodliwy wpływ na cały ludzki organizm, a w szczególności na wątrobę. Różne rodzaje procentów obciążają ten organ w odmiennym stopniu w zależności od zawartości alkoholu etylowego w składzie, dodatków chemicznych czy stylu konsumpcji. Najbardziej szkodliwe są tak zwane mocne alkohole (powyżej 40%), takie jak wódka, whisky albo rum, które bogate są w wysokie stężenia etanolu. Źle oddziałujące są także tanie wina i smakowe piwa, które często zawierają konserwanty i inne substancje silnie obciążające wątrobę. Nadmierne i regularne picie może prowadzić do poważnych zmian. Są to: stłuszczenie, zwłóknienie lub nawet marskość wątroby, która jest stanem już poważnie zagrażającym życiu.
Kluczowe dla zachowania zdrowia jest nie tylko ograniczenie spożycia alkoholu, ale także profilaktyka. Mamy na myśli zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną oraz okresowe badania wątroby. Warto pamiętać także, że wątroba jest zdolna do regeneracji, ale jej możliwości są ograniczone w przypadku długotrwałego nadużywania alkoholu. Bądźmy więc świadomi szkodliwości trunków i korzystajmy z nich na własną odpowiedzialność.